​ग्लोबल मार्केट्स लवकरच रिकव्हर होईल का? 2008 च्या मंदीच्या अनुभवातून इन्व्हेस्टरला धडे.

भारत आणि जग ग्लोबल मार्केट डाउनटर्नशी अपरिचित नाही.. यापूर्वी हे घडले आहे, आणि 2008 ची मंदी ही एक संबंधित उदाहरण आहे. आता आपण ज्या समस्यांचा सामना करीत आहे त्यापेक्षा तेव्हाची कारणे थोडी वेगळे होती, पण संदर्भ तोच आहे.

आयएमएफ (आंतरराष्ट्रीय आर्थिक निधी) ने कोविड-19 महामारीच्या परिणामामुळे जागतिक मंदीचा अंदाज व्यक्त केला आहे, त्यामुळे प्रश्न उपस्थित झाले आहेत. ग्लोबल फायनान्शियल डाउनटर्न कधी समाप्त होईल हे सर्व जगाला जाणून घ्यायचे आहे.

परंतु, ग्लोबल मार्केटची रिकव्हरी समजून घेण्यासाठी काही गोष्टी समजणे आणि त्यांचे मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे.

सध्याची परिस्थिती काय आहे?

आयएमएफच्या जून 2020 तारखेच्या वर्ल्ड इकॉनॉमिक आउटलूकने 2020 मध्ये भारतीय अर्थव्यवस्था 4.5% ने कमी होण्याचा अंदाज व्यक्त केला. अभूतपूर्व कोरोना व्हायरस महामारीमुळे जवळजवळ सर्व आर्थिक घडामोडी बंद पडल्या.

या वर्तमान परिस्थितीत, या काळात देश मंदीच्या स्थितीत असल्याचेही बोलण्यात येत आहे.

मंदीमध्ये नेमकं काय घडत?

मंदीदरम्यान, आर्थिक वाढीवर नकारात्मक परिणाम होतो.. यामुळे जीडीपीमध्ये घसरणे, सरासरी उत्पन्न कमी होणे आणि बेरोजगारीमध्ये वाढ होणे.

भारत आर्थिक मंदीचा सामना करीत आहे का?

भारताला आर्थिक घडामोडींत अशा दीर्घकालीन डाउनटर्नचा सामना कधीही करावा लागला नाही. देश पहिल्यांदाच आर्थिक मंदीत जाऊ शकतो.(नॅशनल हेराल्डमध्ये प्रकाशित झालेले मत, तारीख 21 जून 2020)

तथापि, देशासाठी 2008 चे संकट देखील पहिलेच होते आणि भारत त्यातूनही यशस्वीपणे बाहेर पडला. अन्य विकसनशील देशांच्या तुलनेत भारताची स्थिती खूप चांगली होती.

जरी 2008 च्या मंदीतून भारत रिकव्हर झाला असला, तरीही संपूर्ण देशाला COVID-19 च्या परिणामांतून रिकव्हरीची प्रतीक्षा करावी लागेल.

आपण सध्याच्या आर्थिक परिस्थितीतून कधी रिकव्हर होऊ? चला शोधूया.

मंदी किती काळ टिकते?

जर आम्ही मागील 14 मंदींचा अभ्यास केला तर ती सरासरी 1.1 वर्षांपर्यंत टिकून राहिली आहे. जवळपास 3.5 वर्षे (1929 चा उत्कृष्ट अवसाद) आणि सर्वात कमी सहा महिने (1980 ची मंदी) मंदी टिकून राहते.

ग्लोबल मार्केट लवकरच कधीही रिकव्हर होईल का?

या प्रश्नाचे उत्तर थोडे अवघड असू शकते, इकॉनॉमिक रिकव्हरी कधीही एका रात्रीत होत नाही.

मंदीनंतर सामान्यपणे मोठी वाढ होते.. ही वाढ अनेक वर्ष टिकते, 1980 च्या मंदीनंतर चालली होती, तर 1991 च्या मंदीनंतर जवळपास दहा वर्षांपर्यंत चालली. सरासरी ही वाढ चार वर्ष चालते. मागील या घटनांचा अंदाज घेण्यासाठी संदर्भ दिला जाऊ शकतो, त्याचा आगामी काळाचे अचूक पूर्वानुमान काढण्यासाठी विचार केला जाऊ शकत नाही.

जागतिक मंदीतून रिकव्हर होण्यासाठी लागणारा वेळ रिकव्हरी पॅटर्नच्या प्रकारावर अवलंबून असेल

रिकव्हरीचे प्रकार

मंदीतून रिकव्हरी होण्याचा एक विशिष्ट पॅटर्न असतो, ग्लोबल इकॉनॉमी कशी पुर्वपदावर येते यावर ते अवलंबून असते.. सामान्यपणे, हे खालीलपैकी एक ग्रोथ कर्व्ह फॉलो करते:

• V-शेप्ड:ही वाढ फास्ट आणि शार्प असते. या प्रकरणात, अर्थव्यवस्थेत खूप वेगाने घसरण होते आणि त्यानंतर त्याच वेगाने अर्थव्यवस्था वाढते.

• U-शेप्ड:येथे, मंदीत अर्थव्यवस्थेत वेगाने घसरण होते, मात्र रिकव्हरी खूप हळू होते.

• W-शेप्ड:यात अर्थव्यवस्थेत V शेप रिकव्हरी होत असल्याचे वाटत असताना पुन्हा घसरण होते आणि पुन्हा अर्थव्यवस्थेत वाढ होते.

• एल-शेप्ड:यामध्ये वाढ खुंटणे, त्यानंतर कमी ते सामान्य रिटर्न यांचा समावेश होतो.

• स्वूश-शेप्ड:येथे, स्टीप डिक्लाईन सुरुवातीला कमी आहे, तरीही स्थिर ते नॉर्मल रिटर्न मिळतात.

इन्व्हेस्टरसाठी 2008 मंदीचा अभ्यास का महत्त्वाचा आहे?

2008 च्या फायनान्शियल संकटाने केवळ बॅटर आणि स्टॉक मार्केटवर परिणाम केला नव्हते, तर त्यामुळे ग्लोबल इकॉनॉमीची पडझड झाली होती. COVID-19 महामारी अद्यापही संपलेली नाही, त्यामुळे भारत आणि संपूर्ण जग दुसऱ्या आर्थिक संकटात येऊ शकते. तथापि, 2007-2008 संकटातून शिकलेले धडे आपल्याला वर्तमान संकटाचे नियंत्रण करण्यासाठी तयार करण्यास मदत करू शकतात.

आम्ही 2008 च्या आर्थिक संकटातून हे पाच धडे शिकलो आहोत.

धडा 1: पोर्टफोलिओमध्ये विविधता

विविध उद्योग आणि क्षेत्रांमध्ये स्टॉक खरेदी करून पोर्टफोलिओत विविधता प्रदान केल्याने जोखीम कमी होण्यास मदत होऊ शकते. कोणीही त्यांच्या पोर्टफोलिओत वैविध्य आणण्यासाठी म्युच्युअल फंड मध्ये इन्व्हेस्टमेंट करू शकतात.

धडा 2: सिस्टीमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन (SIP) द्वारे इन्व्हेस्टमेंट

2008 आर्थिक संकटादरम्यान शिकलेला एक प्रमुख धडा म्हणजे इन्व्हेस्टमेंटमधील तोटा कमीत कमी ठेवण्यासाठी पद्धतशीर इन्व्हेस्टमेंट चांगल्याप्रकारे कशी करावी. हे कारण एक सिस्टीमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन (SIP) स्टॉक मार्केट क्रॅशमधून इन्व्हेस्टमेंटवर नकारात्मक परिणाम कमी करण्यासाठी रुपयांचा सरासरी खर्चाचा वापर करते.

धडा 3: संयमी बना

2008 च्या आर्थिक संकटामुळे स्टॉक मार्केटमध्ये मोठ्या प्रमाणात विक्री झाली. मोठ्या प्रमाणात इन्व्हेस्टरला आर्थिक फटका बसला. जेव्हा जागतिक आर्थिक संकटाचा सामना करावा लागतो, तेव्हा दबावात विक्री करण्याऐवजी संयम ठेवावा.. भविष्यात मार्केट वाढण्याची सदैव संभावना असते.

धडा 4: इक्विटी मार्केटचा आढावा

इतर मालमत्तांमधील इन्व्हेस्टमेंटसह वैविध्य असणारा पोर्टफोलिओ हा फायनान्शियल संकटातून बाहेर पडण्याची शक्यता अधिक असते. इक्विटीज इन्व्हेस्टमेंटवर सर्वोत्तम रिटर्न मिळू शकतात, तसेच अन्य मार्गही आहेत.. बाँड्स, डेब्ट इन्स्ट्रुमेंट्स अन्य सरकारी सिक्युरिटीज आणि गोल्ड पर्याय निवडू शकता.

धडा 5: सदैव सज्ज

2007-2008 दरम्यान, अनेक अल्प काळासाठी इन्व्हेस्टमेंट करणाऱ्या इन्व्हेस्टरना पुरेसा आपत्कालीन निधी नसल्यामुळे मोठा फटका बसला. तसेच, COVID-19 महामारीमुळे भारतातील वर्तमान रोजगार दरावर परिणाम होत आहे. इन्व्हेस्टरना सध्या जगात सर्वांनाच सामोरे जावे लागत असलेल्या या कठीण काळात आपत्कालीन निधीची मदत झाली.

ग्लोबल मार्केट पुन्हा कधी पिक-अप करेल याबद्दल सध्या कोणतेही सूतोवाच नाहीत. COVID- 19 च्या प्रभावामुळे आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित राहणे अशक्य झाले आहे. 2007-2008 च्या मंदीतून धडे घेवून आपण सध्या उद्यासाठी सर्वोत्तम तयारी करणे, एवढेच आपल्या हाती आहे.

संदर्भ :

https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/01/20/weo-update-january2020

https://timesofindia.indiatimes.com/business/india-business/gdp-growth-falls-to-5-8-in-january-march-quarter-slowest-in-five-years/articleshow/69598816.cms

https://www.forbes.com/sites/mikepatton/2020/04/30/what-the-past-90-years-has-taught-us-about-recessions-and-stock-behavior/#10328ed92ddf

https://www.nationalheraldindia.com/opinion/economists-now-say-future-bleaker-than-ever

https://economictimes.indiatimes.com/opinion/et-commentary/2008-crisis-a-wake-up-call-for-india/articleshow/6000712.cms

https://www.ig.com/au/trading-strategies/what-is-an-economic-recovery-and-what-are-the-types-200612#types-of-recession-and-economic-recovery

https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2020/06/24/WEOUpdateJune2020

https://www.thehindu.com/business/Economy/imf-projects-sharp-contraction-of-45-in-indian-economy-in-2020/article31907715.ece

येथे व्यक्त केलेली मते कोणतीही विक्री किंवा इन्व्हेस्टमेंट किंवा इंटरेस्ट साठी सल्ला किंवा शिफारस म्हणून विचारात घेतली जाणार नाहीत.. इन्व्हेस्टमेंटमधील विविधता रिटर्नची गॅरंटी देत नाही आणि नुकसानीची रिस्कही दूर करत नाही.. हे लिहित असताना विश्वसनीय मानले जाते, ते सर्वसमावेशक नसू शकतात आणि अचूकतेची हमीही देत नाहीत.. ते तुम्हाला रेफरन्स किंवा नोटिफिकेशन शिवाय बदलाच्या अधीन असू शकतात.. हे लक्षात घेतले पाहिजे की इन्व्हेस्टमेंटची वॅल्यू आणि त्यातून मिळणारे इन्कम, मार्केटची स्थिती आणि टॅक्स करार यावर अवलंबून असते. आणि इन्व्हेस्टरना इन्व्हेस्ट केलेली संपूर्ण रक्कम परत मिळू शकणार नाही असेही होऊ शकते.. मागील परफॉर्मन्स भविष्यातही कायम राहील किंवा कायम राहूही शकणार नाही.. येथे व्यक्त केलेली मते आणि धोरणे सर्व इन्व्हेस्टरसाठी कदाचित योग्य असू शकत नाहीत. तसेच, इन्व्हेस्टमेंट उत्पादनांचे उद्दिष्ट इन्व्हेस्टमेंट उद्दिष्ट प्राप्त करणे हेच आहे, तरीही त्या उद्दिष्टांची पूर्तता केली जाईल याची खात्री नाही.. इन्व्हेस्टरना कोणताही इन्व्हेस्टमेंट निर्णय घेण्यापूर्वी त्यांच्या जोखीम क्षमता आणि कर सल्लागार निर्धारित करण्यासाठी त्यांच्या इन्व्हेस्टमेंट सल्लागारांशी संपर्क साधण्याचा सल्ला दिला जातो.. मार्केट ट्रेंड स्पष्ट करण्यासाठी डाटा/आकडेवारी/कमेंट्स दिली जातात, ते कोणतेही रिसर्च रिपोर्ट/रिसर्च शिफारसी नाहीत.